Ameryka Łacińska: koniec wody pitnej w Urugwaju

Jeszcze niecały miesiąc temu Urugwaj, położony w Ameryce Południowej, był znany jako jeden z niewielu krajów na kontynencie, który osiągnął niemal powszechny dostęp do wody pitnej.

Jednak pomimo tego, że Urugwaj znajduje się na jednym z największych rezerwuarów słodkiej wody na świecie, warstwie wodonośnej Guarani, obecnie przeżywa poważny kryzys wodny.

W wyniku historycznej suszy spowodowanej kryzysem klimatycznym, kilka dni temu rozpoczął się najgorszy możliwy scenariusz: koniec wody pitnej¹ dla obszaru metropolitalnego Montevideo, gdzie mieszka prawie 70% ludności kraju.

Nie przewidziano, jak ważne jest uwzględnienie długoterminowego zrównoważonego wykorzystania wody i konsekwencji zmian klimatu. Kryzys klimatyczny ostatecznie pozostawił Urugwaj bez żadnej obrony przed utratą kluczowego zasobu, który jest niezbędny do podtrzymania życia.

Na poziomie międzynarodowym i w kontekście kryzysu klimatycznego woda jest przedmiotem globalnego zainteresowania, a środki mające na celu ochronę tego bezcennego zasobu są w centrum uwagi.

Woda jest wyjątkowym i niezastąpionym zasobem. Dostęp do niej jest prawem przekrojowym, ponieważ ma bezpośredni wpływ na inne prawa człowieka, takie jak między innymi prawo do zdrowia, żywności, edukacji i godnej pracy.

Ukryte aspekty kryzysu wodnego w Urugwaju

Na razie rząd Urugwaju wzywa ludność do odpowiedzialności poprzez podejmowanie środków oszczędzających wodę, takich jak krótkie prysznice i zakręcanie kranu podczas mycia zębów. Ale czy jest coś jeszcze, co możemy zrobić, aby bronić wody i prawa, które wszyscy powinniśmy mieć do niej dostęp?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy najpierw zrozumieć inne fundamentalne elementy tego historycznego kryzysu wodnego.

W Urugwaju większość wody nie jest przeznaczona do spożycia przez ludzi.

W 2021 r. opracowano raport² obliczający ślad wodny głównych produktów eksportowanych przez Urugwaj. Należy wyjaśnić, że ślad wodny jest wskaźnikiem środowiskowym, który określa całkowitą ilość słodkiej wody wykorzystywanej do produkcji towarów i usług, które konsumujemy. Wskaźnik ten przyczynia się do realizacji Celu Zrównoważonego Rozwoju ONZ do 2030 r., który kładzie nacisk na zrównoważone zarządzanie wodą i warunkami sanitarnymi w celu rozwiązania problemu niedoboru wody na całym świecie. Wśród ważnych danych, które należy podkreślić, stwierdzono, że mięso krowie przeznaczone do spożycia przez ludzi jest najczęściej eksportowanym produktem w Urugwaju, a także tym, który zużywa najwięcej wody.

Jeśli nadal będziemy zagłębiać się w rolnictwo zwierzęce, odkryjemy, że średni ślad wodny na kalorię mięsa krowiego jest 20 razy większy niż w przypadku zbóż⁴. Ponadto w Urugwaju ilość wody potrzebnej do hodowli krów jest 20 razy większa niż ilość wody zużywanej przez ludność⁵.

W 2006 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych⁶ stwierdziła: "Sektor rolnictwa zwierzęcego wyłania się jako jeden z dwóch lub trzech najbardziej znaczących czynników przyczyniających się do najpoważniejszych problemów środowiskowych, we wszystkich skalach, od lokalnej do globalnej. Wyniki tego raportu sugerują, że powinien on być głównym przedmiotem zainteresowania polityki w zakresie rozwiązywania problemów degradacji gruntów, zmian klimatycznych i zanieczyszczenia powietrza, niedoboru i zanieczyszczenia wody oraz utraty różnorodności biologicznej".

Cztery lata później ostrzegli, że globalne przejście na dietę roślinną jest niezbędne, aby uratować świat przed głodem, ubóstwem energetycznym i najgorszymi skutkami zmian klimatycznych.⁷

Ciemna strona soi GMO w Ameryce Łacińskiej

Soja jest kolejnym z najbardziej eksportowanych produktów Urugwaju, a plantacje w Urugwaju zajmują ponad 60% gruntów ornych. Do wyprodukowania jednej tony soi potrzeba 500 ton wody⁸. Istotne dla tego faktu jest to, że 77% soi na całym świecie jest wykorzystywane jako pasza dla zwierząt. Soja jest produkowana w Ameryce Południowej jako pasza na rynki eksportowe¹⁰.

Badacze raportu Water Footprint in Uruguay wskazują nawet, że "chociaż wiele osób wyobraża sobie, że soja jest spożywana głównie przez wegetarian i wegan, większość z niej jest spożywana pośrednio w postaci hodowlanego kurczaka, wieprzowiny, wołowiny i ryb, a także jaj, mleka, sera i jogurtu".¹¹.

W Ameryce Łacińskiej rozwój monokultur soi doprowadził do wywłaszczenia rolników i rdzennej ludności. Przyczynił się również do zniszczenia gleb, wylesiania rodzimych lasów i problemów związanych ze zdrowiem publicznym z powodu toksycznych herbicydów.

Produkcja soi w regionie przynosi korzyści garstce międzynarodowych firm. Wśród nich jest Monsanto, które licencjonuje swoje nasiona GMO i sprzedaje herbicyd glifosat, który jest skatalogowany jako "prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi" przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

Rząd z modelem politycznym, który promuje monokultury, intensyfikuje stosowanie pestycydów, konsoliduje monopole korporacyjne i subsydiuje jednego z głównych winowajców zmian klimatycznych, rolnictwo zwierzęce, powinien należeć do przeszłości.

Mamy prawo wiedzieć

Wśród pozostałych trzech produktów, które zużywają najwięcej wody do produkcji, znajdują się produkty mleczne. Produkcja mleczarska nie tylko zużywa duże ilości wody, ale może również generować wysoki stopień zanieczyszczenia. Celuloza i ryż to inne główne produkty eksportowane przez Urugwaj, które również wiążą się z intensywnym zużyciem wody, choć znacznie mniejszym niż mięso krowie i soja.

Świadomość śladu wodnego różnych produktów, usług i firm na całym świecie rośnie. Na przykład Peru posiada program śladu wodnego "Blue Certificate" opracowany przez Krajowy Urząd ds. Wody, który jest wymagany od firm zaopatrujących państwo.

Etykieta śladu wodnego umieszczona na produktach może pomóc wpłynąć na wybory konsumentów.

Roślinne rozwiązania traktatowe dotyczące ochrony wody

Według Organizacji Narodów Zjednoczonych, 1,4 miliona ludzi umiera rocznie, a 74 miliony skróci swoje życie z powodu chorób związanych ze złym stanem wody, urządzeń sanitarnych i higieny¹².

Plant Based Treaty to globalna kampania, która stawia systemy żywnościowe w centrum walki z kryzysem klimatycznym i wysuwa 3 żądania, które mają rozwiązać ten problem.

Zrzeczenie się, pierwsze z żądań Traktatu, odnosi się bezpośrednio do globalnego niedoboru wody i jej zrównoważonego wykorzystania. Zgodnie z maksymą "żadnych zmian w użytkowaniu gruntów, w tym wylesiania, na potrzeby hodowli zwierząt", domagamy się zaprzestania ekspansji hodowli zwierząt, która była przyczyną niewłaściwego wykorzystania wody i kryzysu wodnego w Urugwaju.

Produkcja mięsa zwierzęcego jest jednym z najbardziej destrukcyjnych elementów ludzkiego śladu na naszej planecie.

Według Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej¹⁴, dieta roślinna zużywa pięć razy mniej wody niż dieta oparta na mięsie zwierzęcym.

Co więcej, wyprodukowanie jednego burgera z mięsa zwierzęcego wymaga 1695 litrów wody, podczas gdy burgery wykonane ze zbóż i warzyw wymagają do 95% mniej wody.

Stoimy w obliczu zagrożenia klimatycznego! Bezpieczeństwo żywnościowe musi być priorytetem dla wszystkich, z naciskiem na zapewnienie dostępu do wody i pożywnej żywności.

Dlatego właśnie wyeliminowanie sił napędowych problemu poprzez przekierowanie i promowanie żywności pochodzenia roślinnego jest częścią drugiego postulatu Plant Based Treaty. Poprzez kampanie na temat korzyści środowiskowych i zdrowotnych żywności pochodzenia roślinnego, pomagamy w transformacji różnych kluczowych podmiotów w społeczeństwie, takich jak szkoły, szpitale, domy opieki, więzienia i instytucje rządowe.

Nadszedł czas, aby przekierować dotacje publiczne z rolnictwa zwierzęcego, rzeźni i rybołówstwa przemysłowego na ekologiczną, opartą na roślinach produkcję żywności w celu budowania odporności i łagodzenia zmian klimatu.

Ale musimy także odbudować i przywrócić kluczowe ekosystemy, zalesić ziemię i skupić się na rozwiązaniach opartych na naturze, aby złagodzić zmiany klimatu i dostosować się do nich - to nasze trzecie i ostatnie żądanie.

W Urugwaju Plant Based Treaty współpracuje z wydziałem rozwoju środowiska miasta Montevideo i siecią promotorów środowiska Ministerstwa Środowiska, a także z kilkoma lokalnymi organizacjami zajmującymi się ochroną środowiska i prawami człowieka. Z kolei od momentu powstania w sierpniu 2021 r. zwiększa swój zasięg poprzez współpracę z restauracjami i firmami turystycznymi w celu wdrożenia lokalnych dań wegańskich oraz poprzez podnoszenie świadomości społecznej na festiwalach, koncertach i różnych wydarzeniach kulturalnych.

Istnieje pilna potrzeba przyspieszenia zmian; woda wpływa na wszystkich, więc wszyscy musimy podjąć działania. Dziś, bardziej niż kiedykolwiek, musimy zrozumieć wpływ naszej diety na środowisko i przejść na zrównoważony system żywnościowy oparty na roślinach, dla wody, dla życia!

Tak jak istnieją problemy, istnieją też rozwiązania, a my wszyscy jesteśmy ich częścią.

Czy jesteś gotowy, aby podjąć działania i dołączyć do walki o bardziej zrównoważoną przyszłość? Jeśli tak, to już dziś zapraszamy Cię do dołączenia do lokalnego zespołu Plant Based Treaty. Po prostu wypełnij nasz formularz zgłoszeniowy, a otrzymasz zaproszenie do udziału w jednym z naszych piątkowych spotkań wprowadzających. Do zobaczenia!

Azul Cardozo jest latynoamerykańską prawniczką i aktywistką, która bada i ujawnia związek między uciskiem gatunkowym a łamaniem praw człowieka w Ameryce Łacińskiej. Założyła i organizuje kilka lokalnych i międzynarodowych kolektywów, marszów i konferencji w całym regionie, intensywnie pracując nad wzmocnieniem pozycji społeczności aktywistów z Plant Based Treaty i Animal Save Movement w Ameryce Południowej.

Referencje

1) Kostas Eleftheratos, George Tselioudis, Christos Zerefos, Panagiotis Nastos, Costas Douvis & Ioannis Kapsomenakis, "Observed and predicted climate changes in Uruguay and adjacent areas", Hellenic Journal of Geosciences, vol. 45:

https://www.academia.edu/15790628/Observed_and_predicted_climate_changes_in_Uruguay_and_adjacent_areas

2) Przekształcanie naszego świata: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, Organizacja Narodów Zjednoczonych, 2015 r.: https://sdgs.un.org/2030agenda.

3) Zielony, niebieski i szary ślad wodny zwierząt hodowlanych i produktów pochodzenia zwierzęcego. Mekonnen, M y Hoekstra, A. UNESCO-IHE Institute for Water Education, 2010: https://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1075&context=wffdocs.

4) Agua que no has de beber, Luciano Costabel, Brecha, Mayo 5, 2023.: https://brecha.com.uy/agua-que-no-has-de-beber-2/

5) Długi cień zwierząt gospodarskich. FAO.org, 2006: https://www.fao.org/3/a0701e/a0701e00.htm

6) ONZ wzywa do globalnego przejścia na dietę bezmięsną i bez nabiału, The Guardian, czerwiec 2010:
https://www.theguardian.com/environment/2010/jun/02/un-report-meat-free-diet

7) Soy: food, feed, and land use change, Fraanje, W. y Garnett, T. , Food Climate Research Network, University of Oxford.(2020): https://www.tabledebates.org/sites/default/files/2021-12/FCRN%20Building%20Block%20-%20Soy_food%2C%20feed%2C%20and%20land%20use%20change%20%281%29.pdf.

8) Cultivos transgénicos en América Latina: expropiación, valor negativo y Estado, Lapegna, Pablo y Gerardo Otero, Estudios Críticos del Desarrollo, Zacatecas, Universidad Autónoma de Zacatecas, 2016: https://let.iiec.unam.mx/node/4442.

9) Huella hídrica en Uruguay. Potencial impacto en los sectores agroindustriales exportadores, Ximena Gómez y Agustín Inthamoussu, mayo de 2019.: https://www.uruguayxxi.gub.uy/uploads/informacion/77ed3ef6cc0b8f3e9ef5fdeaa0211828caa389cb.pdf.

10) La explotación industrial de animales está acabando con el agua", Paulina Quintana, 8 listopada 2018 r., Mercy for Animals: https://mercyforanimals.lat/blog/la-explotacin-industrial-de-animales-est-3/.

11) Światowy Dzień Wody, Organizacja Narodów Zjednoczonych, 23 marca 2023 r.: https://www.un.org/en/observances/water-day

12) Co kryje w sobie twój hamburger? Más de lo que piensas", Organizacja Narodów Zjednoczonych, Naciones Unidas, 8 listopada 2018 r.: https://www.unep.org/es/noticias-y-reportajes/reportajes/que-hay-dentro-tu-hamburguesa-mas-de-lo-que-piensas.

13) The water footprint of different diets within European sub-national geographical entities".Vanham, D., Comero, S., Gawlik, B.M. et al. Nat Sustain: https://waterfootprint.org/resources/Vanham-et-al-2013_2.pdf

14) "La explotación industrial de animales está acabando con el agua", Paulina Quintana, 8 listopada 2018 r., Mercy for Animals: https://mercyforanimals.lat/blog/la-explotacin-industrial-de-animales-est-3/.

Więcej z bloga